229
بر هر فردي لازم است تکاليف خود را انجام دهد اولاً، حقوق فرد يا جامعه يا خدا که بر عهده اوست تاديه کند ثانياً
حق هر ذي‌حقي را ادا کند تا بشود عادل .
کفّه ديگر #عدل اين است که حقوقي که بر ديگران دارد، آن‌ها را استيفا کند.
يک وقت حق خود را مي‌بخشد، اين #احسان است؛ يک وقت حق او را از او مي‌گيرند و مي‌ربايند، اين استذلال است، اين ذلّت است.
عدالت در اين است که انسان حقوق خود را از ديگران استيفا کند، بگيرد، زير بار ظلم نرود.
اگر کسي ذلّت‌پذير بود و ظلم‌پذير بود، چنين فرد يا جامعه‌اي عادل نيست؛ زيرا همانطور که #ظلم کردن با عدل مطابق نيست و موافق نيست، ظلم‌پذيري هم به شرح ايضاً
انظلام هم حرام است، مانند ظلم.
پس هر فردي و هر جامعه، حقي نسبت به ديگران دارد، اگر بر اساس احسان و تفضّل، حق خود را بخشيد -که بالاتر از عدل است- سخني در او نيست؛ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ
اوّل کلاس عدل است، بعد کلاس احسان.
و اگر نخواست حق خود را ببخشد و خواست حق خود را استيفا کند، اين عدل است.
عدالت يک ملّت، ضامن #آزادي آن ملّت است.
ملّتي که حق خود را استيفا نمي‌کند، توان استيفاي حق ندارد، چنين ملتي برده است و بردگي با عدالت سازگار نيست.
يکي از بيانات نوراني علي‌بن ابيطالب سلام‌الله‌عليه اين است: مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لَا يَقْضِي حَقَّهُ فَقَدْ عَبَدَهُ
اگر کسي حق ديگري را ادا کند که ديگري حق او را ادا نمي‌کند، اين تاديه يک‌جانبه يا استيفاي يک‌جانبه با حريّت سازگار نيست، با بردگي سازگار است
پس ما هم موظفيم حقوق ديگران را تاديه کنيم، هم مکلفيم که حقوق خود را استيفا کنيم؛ پذيرش ستم با عدل سازگار نيست.
سخنراني آيت‌الله جوادي آملي با موضوع «عدالت اجتماعي در پرتوي نهضت حسيني»
راديو معارف/برنامه بر کرانه فرات
1398/7/30
درباره این سایت